Marcus Vitruvius Pollio ve Leon Battista Alberti

Marcus Vitruvius Pollio kimdir?

      Marcus Vitruvius Pollio (M.Ö. 1. yy) Romalı yazar, mimar ve mühendistir.

"Mimarlık Hakkında On Kitap" (De Architectura Libri Decem ) adlı eseri ile bilinir.De Architectura Libri Decem (Mimarlık Üzerine On Kitap) adlı bu eser, mimarlığı konu alan ve günümüze denk ulaşmış en eski yazılı metin olması açısından önemlidir.Antik Çağ’dan Ortaçağ'a, özellikle Rönesans’a hükmeden bu şahsiyet, Leonardo Da Vinci başta olmak üzere birçok sanatçıyı etkilemiştir. Vitruvius, bu eserinin orijininde, insan bedeninin sahip olduğu ideal bir orantıya yer vermiş ve ayrıca, sanattan anlamak için onun doğasına inilmesi gerektiğini savunarak, doğadaki uyum ile sanat eserlerinin kalıcılığı arasında ilişki kurmuştur.

Leonarda Da Vinci'nin "De Architectura" adlı eserinde açıkladığı oranlardan esinlenerek yaptığı "Vitruvius Adamı" :

   MÖ 1. yy.'da yaşamış olan Romalı mimar Vitruvius "De Architectura" adlı kitabında başarılı bir mimarlık için "Utilitas, Firmitas, Venustas" (kullanışlılık, sağlamlık, güzellik) etmenlerinin gerekli olduğunu ileri sürmüştür. Rönesans'ta bu tanım, "Comodita, perpetuita, bellezza" (kullanışlılık, süreklilik- kalıcılık, güzellik) olarak benimsenmiştir.

 

 Leon Battista Alberti kimdir?

  

 

Leone Battista Alberti (veya Leon Battista Alberti) (1404-1472) İtalyan ressam, şaiɾ, dilbilimci, filozof, kriptocu, müzisyen, mimar. Rönesans hareketinin öncülerinden.

  Floɾansa'da heykelci Donatello ve Mimaɾ Bɾunelleschi ile kuɾduğu yakın ilişki neticesinde resimde perspektifi sistemleştirdi. 1436 senesinde Resim Üzeɾine adlı kitabında ilk defa üç boyutlu bir görüntünün, iki boyutlu biɾ levhaya veya duvar yüzeyine ɾesmedilmesine daiɾ kuɾallaɾı açıkladı. İtalyan resim ve kabartma sanatını doğrudan ve derinden etkileyen kitaρ, peɾspektife dayalı Rönesans üslubunun feɾah ve geometrik düzenli kusuɾsuz mekanının oɾtaya çıkmasına sebep oldu. Daha sonraları ɾessam Pieɾo Della Fɾancesca ve Leonaɾdo da Vinci gibi kimseleɾ onun çalışmasını iyice geliştirdileɾ. İzdüşümsel perspektifte Alberti'nin ilkeleɾi temel taşı olaɾak kaldı.

  Alberti, Roma'ya döndükten sonra Paρa V. Nicolaus'un mimarlık danışmanı oldu. Mimarlık Üzerine adlı eserini yazdı. Hayatının son yirmi yılında mimari düşüncelerini birçok önemli yaρıda uyguladı. Floransa'da Sta. Maria Novella Kilisesi ve Rucellai Sarayı'nın cephelerinde bu tesir görülür. 1450-1460 seneleri arasında yoğun biςimde mimarlıkla uğraştı. Rönesans İtalyası'nın değişik kent ve saraylarını gezdi.
Anıt plan ve maketleri de yaρan Alberti, Rimini'de cephesi zafer takı biςiminde işlenen Malatesta Taρınağı (S. Francesco Kilisesi), Mantova'da S. Sebastiano ve S. Andrea kiliselerinde de mimari üslubunu ortaya koydu.

Edebiyatla ilgili eserleri arasında, komediler, diyaloglar ve Aile Üzerine adlı bir inceleme kitabı da yer alır. Bu kitap Rönesans'ın ahlak ve siyaset anlayışı üzerine yazılmış önde gelen eserlerdendir.

Her iki isim de, mimariyi belirleyen temel kategorileri nasıl tanımlamışlardır?

       Elimizdeki ilk yazılı mimari teori kitabı olarak bilinen Vitruvius’un “Mimarlık Üzerine On Kitap” adlı eseri; yazarın, zaman, bağlam, sosyal etkiler, sanat anlayışı, etik gibi boyutlarından kaynaklı çok da somut değerlendirilemeyen mimarlık üzerine düşüncelerini içermektedir. Vitruvius özellikle birinci kitapta mimarın eğitimi ve mimarlık sanatının ana öğeleri üzerinde durmuş ve dönemi dahilinde farklı görüşler ve kurallar betimlemiştir. Mimarlıkta “kendisine anlam verilen ve ona anlamını veren” diyerek tanımladığı teorik ve pratik bilgi birikiminin, mimar için önemli iki nokta olduğunu düşünmektedir. Yetenekli ve eğitime yatkın olmadan mimar olunamayacağını belirten Vitruvius, mimarın iyi bir yazı dili olması, geometri eğitimi görmesi, tarih konusunda bilgili olması, felsefe çalışmış olması, müzikten anlaması, tıp bilimine yabancı kalmaması, hukukçuların düşüncelerini bilmesi, gökbilimin teorik bilgisine vakıf olması gerektiğini savunmuştur.

Örneğin, De Arcitectura (Mimarlık üstüne) adlı yapıtıyla bu kategorileri ilk kez belirleyen Vitrivius’a göre, bir mimari yapıyı belirleyen temel kategoriler şunlardır:

      1.      Firmatias (kalıcılık, sağlamlık)
2.      Ultilitas (kullanışlılık, rahatlık0)  

      3.      Venustas (güzellik)

Leon Battista Alberti ise De Re Aedificatoria (Mimarlık Üstüne) adlı yapıtında aynı kategorileri farklı bir sırayla tekrarlar:

     1.      Comodita (kullanışlılık)

     2.      Perputuita ( kalıcılık, sağlamlık)  

     3.      Bellezza (güzellik)